Uzależnienie jest stanem zdrowia zarówno psychicznego jak i fizycznego, który może mieć charakter okresowy lub stały. Jako jedno z najczęstszych uzależnień fizjologicznych uznaje się nikotynizm, czyli silną potrzebę zażywania nikotyny zawartej w papierosach. Przerwa w jej dostarczaniu do organizmu objawiać się może jako tzw. głód nikotynowy, który utrudnia codzienne funkcjonowanie.
Choroby związane z paleniem papierosów
Według ogólnodostępnych danych statystycznych papierosy pali 26% dorosłych Polaków, z czego co piąty pali regularnie, a co dwudziesty okazjonalnie. Badania dotyczące nikotynizmu jednoznacznie wskazują, że jest to jeden z najbardziej szkodliwych nałogów, powodujących zagrożenie dla zdrowia człowieka, a najbardziej ciężkich przypadkach nawet do śmierci.
Do najpowszechniejszych chorób związanych z uzależnieniem od nikotyny, zaliczyć można:
- nowotwory: płuc, jamy ustnej, krtani, przełyku, trzustki, żołądka, nerek
- niewydolność oddechowa
- ostre infekcje dróg oddechowych
- ostre zapalenie oskrzeli
- rozedma płuc
- udar mózgu
- zawał serca
- tętniak
- nadciśnienie
- miażdżyca
Z badań jasno wynika, że palenie papierosów wpływa negatywnie na każdy narząd wewnętrzny. Jako, że palenie oddziałuje niekorzystnie na układ rozrodczy, niezwykle niebezpieczne jest palenie w ciąży. Związki chemiczne zawarte w papierosach uszkadzają rozwijający się płód, mogą być też przyczyną poronień i przedwczesnych porodów. Dzieci matek, które paliły w ciąży rodzą się również z niższą masą, są narażone na większe prawdopodobieństwo nagłej śmierci i chorób będących następstwem palenia (np. ADHD).
Istotnym zagrożeniem związanym z nikotynizmem jest zjawisko tzw. biernego palenia. Okazuje się, że dym papierosowy wpływa negatywnie na osoby znajdujące się w otoczeniu osób palących. Skutkiem działania szkodliwych substancji zawartych w dymie papierosowym może być astma, choroby układu krwionośnego i oddechowego, nowotwory i tzw. śmierć łóżeczkowa dzieci.
Dlaczego papierosy są szkodliwe?
Dym tytoniowy zawiera tysiące szkodliwych substancji, z czego 40 ma działanie rakotwórcze. Okazuje się, że substancje te mają również inne zastosowanie, chociażby w wytwarzaniu produktów, których spróbowanie nie przyszłoby nikomu na myśl.
Do najbardziej szkodliwych składników należą m.in:
- aceton – rozpuszczalnik stosowany w farbach i lakierach
- arsen – trutka na gryzonie
- butan – używany do wyrobu benzyny
- chlorek winylu – używany do produkcji plastiku
- formaldehyd – używany np. do preparowania martwych zwierząt
- naftyloamina – składnik barwników
- polon – pierwiastek rakotwórczy
Palenie tytoniu – leczenie i profilaktyka.
Nie istnieje coś takiego jak zdrowe papierosy, czy zdrowe palenie. W celu uniknięcia występowania schorzeń i chorób będących następstwem nikotynizmu należy ograniczyć, a następnie całkowicie zrezygnować z palenia papierosów. W przypadku silnego uzależnienia niewykluczona jest pomoc psychologa lub odwyku.
Leczenie nałogu można podzielić na farmakologiczne i niefarmakologiczne. Do leczenia farmakologicznego zalicza się stosowanie leków pod różnymi postaciami. Mogą to być tabletki na rzucenie palenia, plastry przezskórne, gumy do żucia czy inhalacje. Na niefarmakologiczne leczenie nikotynizmu składa się przede wszystkim edukacja , terapia behawioralna w poradni.
Konsekwencje jakie niesie za sobą nikotynizm są na tyle poważne, że duże znaczenie w zmaganiu się z problemem ma profilaktyka. Szeroko zakrojone kampanie społeczne, uświadamianie młodzieży na szkolnych pogadankach czy materiały promujące zdrowy styl życia bez papierosów mogą okazać się kluczowe w zapobieganiu nałogu. Ważne są również działania państwa w tym kierunku takie jak wprowadzenie zakazu palenia w miejscach publicznych czy ograniczenia wiekowe kupujących.
